30 bài tập tình huống ôn thi tư pháp hộ tịch cấp xã, phường có đáp án

Tình huống 1: Ông A là người Việt Nam định cư tại nước ngoài, hiện đang về Việt Nam thăm gia đình. Ngày 20/11/2009 ông đến Ủy ban nhân dân xã X yêu cầu chứng thực chữ ký của ông trên Giấy cam đoan bằng tiếng Việt. Hồ sơ ông A nộp gồm có Hộ chiếu và Giấy cam đoan. Người có thẩm quyền chứng thực từ chối chứng thực với lý do ông A không có hộ khẩu thường trú tại Việt Nam.
Anh/chị cho biết việc từ chối của người có thẩm quyền chứng thực xã X có đúng không? Nêu quan điểm giải quyết của anh/chị.
Đáp án:
Việc từ chối chứng thực của người có thẩm quyền chứng thực xã X là không đúng quy định của pháp luật (5 điểm), vì:
- Ông A yêu cầu chứng thực chữ ký trong văn bản bằng tiếng Việt, đây là việc thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã; (4 điểm)
- Ông A đã nộp đủ các giấy tờ theo quy định tại khoản 1 Điều 17 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007; (4 điểm)
- Theo quy định tại khoản 1 Điều 11 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 thì thẩm quyền chứng thực chữ ký không phụ thuộc vào việc người yêu cầu chứng thực có hay không có hộ khẩu thường trú, tạm trú tại địa phương nơi đặt trụ sở của Ủy ban nhân dân thực hiện chứng thực. Nói cách khác, người dân có thể đến bất kỳ Ủy ban nhân dân cấp xã nào trên toàn quốc để yêu cầu chứng thực chữ ký của mình. (6 điểm)
* Phân tích chặt chẽ, trả lời rành mạch. (1 điểm)

Tình huống 2: Ngày 19/11/2009, ông Đ đến Ủy ban nhân dân xã X, huyện Phú Vang (là nơi ông thường trú) yêu cầu chứng thực văn bản khai nhận di sản thừa kế là quyền sử dụng đất.
    Ông Đ trình bày: Bà H là chị ruột của ông, bố mẹ bà H sinh được 3 người con, đó là ông Đ, bà H và ông B. Bố mẹ bà H đều đã chết. Bà H từ nhỏ đến nay không có chồng và không có con.
    Về tài sản bà H có quyền sử dụng một thửa đất tại phường T, thành phố Huế, đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
    Sau khi bà H chết, ông Đ quản lý thửa đất của bà H cho đến nay. Ông B đang thường trú tại Thành phố Hồ Chí Minh, không có nhu cầu về đất ở nên ông đã ra Ủy ban nhân dân phường nơi ông sinh sống lập Văn bản từ chối nhận di sản của bà H để lại, văn bản từ chối đã được Ủy ban nhân dân phường chứng thực.
    Anh/chị hãy tiếp nhận hồ sơ và hướng dẫn thủ tục cho ông Đ.
Đáp án:
    - Ông Đ yêu cầu Ủy ban nhân dân xã X, huyện Phú Vang chứng thực văn bản khai nhận di sản thừa kế là quyền sử dụng đất, trong khi di sản lại ở phường T, thành phố Huế là không đúng thẩm quyền. (6 điểm)
- Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 119 Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 về thi hành Luật Đất đai và Điều 37 Luật Công chứng thì ông Đ có thể yêu cầu Ủy ban nhân dân phường T, thành phố Huế (nơi có bất động sản) chứng thực hoặc tổ chức hành nghề công chứng của tỉnh Thừa Thiên Huế công chứng văn bản khai nhận di sản. (5 điểm)
- Tuy nhiên, theo Điều 1 Quyết định 2240/2009/QĐ-UBND ngày 15/10/2009 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế về việc chuyển giao chứng thực các hợp đồng, giao dịch cho tổ chức hành nghề công chứng thì việc chứng thực các hợp đồng, giao dịch tại Ủy ban nhân dân các xã, phường của thành phố Huế đã được chuyển giao cho các tổ chức hành nghề công chứng. (5 điểm)
- Hướng dẫn ông Đ đến một trong các phòng công chứng của tỉnh Thừa Thiên Huế để yêu cầu công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế. (3 điểm)
* Phân tích chặt chẽ, trả lời rành mạch. (1 điểm)

Tình huống 3: Ông A có vợ là bà B. Trong quá trình chung sống, hai ông bà đã mua một ngôi nhà và nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại xã X, thị xã Hương Thủy. Ông A nay đã gần 70 tuổi, nhưng còn minh mẫn, khỏe mạnh. Bà B vì tuổi già nên bị mất trí nhớ. Nay ông A muốn làm thủ tục tặng cho con trai là ông C ngôi nhà và thửa đất nói trên. Ông A đã đến Ủy ban nhân dân xã X yêu cầu lập hợp đồng tặng cho nhà và quyền sử dụng đất. Ông A có các giấy tờ sau đây:
- Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở cấp cho ông A và bà B.
- Hộ khẩu và giấy tờ tùy thân của ông A, bà B và anh C.
Anh/chị hãy tiếp nhận hồ sơ và hướng dẫn thủ tục cho ông A.
Đáp án:
- Hồ sơ do ông A nộp là đầy đủ theo quy định điểm 1 mục II Thông tư liên tịch số 04/2006/TTLT/BTP-BTNMT ngày 13/6/2006 của Liên bộ Bộ Tư pháp-Bộ Tài nguyên và Môi trường. (2 điểm)
- Bà B bị mất trí nhớ, như vậy bà B có khả năng bị mất năng lực hành vi dân sự. Theo quy định của pháp luật, chỉ có Tòa án mới có quyền tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự. (3 điểm)
- Để thực hiện được giao dịch liên quan đến tài sản chung, căn cứ khoản 1 Điều 22 Bộ luật Dân sự năm 2005, ông A với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan có thể yêu cầu Tòa án tuyên bố bà B mất năng lực hành vi dân sự. (3 điểm)
- Theo khoản 1 Điều 62 Bộ luật Dân sự năm 2005 ông A là người giám hộ đương nhiên của bà B và sẽ đại diện cho bà B xác lập và thực hiện các giao dịch dân sự (khoản 2 Điều 22 và khoản 2 Điều 67 Bộ luật Dân sự năm 2005). (3 điểm)
- Theo quy định tại khoản 2 Điều 69 Bộ luật Dân sự năm 2005: “Người giám hộ không được đem tài sản của người được giám hộ tặng cho người khác”. (4 điểm)
- Do vậy, trong trường hợp này ông A chỉ được tặng cho phần tài sản của ông trong khối tài sản chung của vợ chồng. Phần tài sản của bà B ông có thể làm thủ tục bán, chuyển nhượng (khoản 2 Điều 69 Bộ luật Dân sự năm 2005). (4 điểm)
* Phân tích chặt chẽ, trả lời rành mạch. (1 điểm)
 

Tình huống 4: Cô M hiện đang thường trú tại Việt Nam, chồng cô là người Anh đang làm việc tại văn phòng đại diện của một công ty nước ngoài tại thành phố Huế. Họ kết hôn với nhau vào năm 2005. Việc kết hôn đã được Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế cấp giấy chứng nhận kết hôn.
Tháng 11/2009, cô M đưa hồ sơ nhà đất đến Ủy ban nhân dân xã X, huyện Hương Trà (nơi có bất động sản) đề nghị chứng thực Hợp đồng tặng cho nhà ở và QSD đất ở giữa cha mẹ cô (bên tặng cho) và vợ chồng cô (bên nhận tặng cho).
Hồ sơ cô xuất trình gồm có:
- 01 Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở cấp cho cha mẹ cô.
- Giấy chứng nhận kết hôn của vợ chồng cô
- Chứng minh nhân dân/ hộ chiếu, hộ khẩu/ thẻ tạm trú của cha mẹ cô và vợ chồng cô.
Anh/chị hãy tiếp nhận hồ sơ và hướng dẫn thủ tục cho cô M.
Đáp án:
- Hồ sơ do cô M nộp là đầy đủ theo quy định điểm 1 mục II Thông tư liên tịch số 04/2006/TTLT/BTP-BTNMT ngày 13/6/2006 của Liên bộ Bộ Tư pháp-Bộ Tài nguyên và Môi trường. (2 điểm)
- Theo quy định tại Điều 121 Luật Đất đai và Điều 126 Luật Nhà ở (sửa đổi, bổ sung năm 2009), chỉ người Việt Nam định cư tại nước ngoài có đủ điều kiện theo quy định mới được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam. (3 điểm)
- Chồng cô M là người nước ngoài kết hôn với công dân Việt Nam, theo quy định tại khoản 4 Điều 2 Nghị quyết số 19/2008/QH12 ngày 03/06/2008 của Quốc hội về việc thí điểm cho tổ chức, cá nhân nước ngoài mua và sở hữu nhà ở  tại Việt Nam, chỉ được sở hữu nhà ở (căn hộ chung cư trong dự án phát triển nhà ở thương mại, khoản 2 Điều 1 Nghị quyết số 19/2008/QH12). (4 điểm)
- Chồng cô M không được nhận nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam. (3 điểm)
- Cô M là công dân Việt Nam thường trú tại Việt Nam nên được nhận tặng cho ngôi nhà và quyền sử dụng đất nói trên. (3 điểm)
- Cha mẹ cô M có thể lập hợp đồng tặng cho riêng cô M. (4 điểm)
* Phân tích chặt chẽ, trả lời rành mạch. (1 điểm)

Tình huống 5: Sau khi thỏa thuận về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, vợ chồng ông H (bên chuyển nhượng) và vợ chồng ông L (bên nhận chuyển nhượng) đến tại Ủy ban nhân dân xã X, thị xã Hương Thủy (nơi có đất) yêu cầu chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Sau khi trình bày với người có thẩm quyền chứng thực về đề nghị xác lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Vợ chồng ông L đề nghị lập thêm hợp đồng thế chấp một ngôi nhà và thửa đất thuộc quyền sở hữu của vợ chồng ông cho vợ chồng ông H để bảo đảm nghĩa vụ trả tiền.     Đề nghị của vợ chồng ông L có phù hợp với quy định của pháp luật không? Nêu quan điểm giải quyết của anh/chị.
Đáp án:
- Việc vợ chồng ông H và vợ chồng ông L yêu cầu Ủy ban nhân dân xã X (nơi có đất) chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất là phù hợp với quy định tại điểm b khoản 1 Điều 127 Luật Đất đai và điểm b khoản 1 Điều 119 Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai. (3 điểm)
- Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất sau khi được chứng thực sẽ làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của vợ chồng ông H đối với vợ chồng ông L và ngược lại.(3 điểm)
- Theo quy định tại khoản 2 Điều 319 Bộ luật Dân sự năm 2005, các bên được thỏa thuận về các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự. (3 điểm)
- Việc vợ chồng ông L yêu cầu chứng thực thêm hợp đồng thế chấp nhà và quyền sử dụng đất để bảo đảm nghĩa vụ trả tiền về nguyên tắc là phù hợp với quy định của pháp luật. (3 điểm)
- Tuy nhiên, trong tình huống không nói rõ nhà đất thuộc sở hữu của vợ chồng ông L ở đâu, (3 điểm), vì vậy:
+ Nếu nhà đất thuộc sở hữu của vợ chồng ông L ở tại xã X, thị xã Hương Thủy, thì sau khi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất sẽ chứng thực hợp đồng thế chấp. (2 điểm)
+ Nếu nhà đất thuộc sở hữu của vợ chồng ông L ở tại phường, xã khác thì sau khi chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất sẽ hướng dẫn vợ chồng ông H và vợ chồng ông L đến UBND phường, xã nơi có đất yêu cầu chứng thực hoặc tổ chức hành nghề công chứng yêu cầu công chứng hợp đồng thế chấp. (2 điểm)
* Phân tích chặt chẽ, trả lời rành mạch. (1 điểm)